Is Freinet dan echt zoveel anders?

... ik weet het, het is niet de eerste keer dat ik dit onderwerp ter sprake breng, maar ik voel dat er jammer genoeg nog veel nood aan verduidelijking heerst wanneer het over onderwijsvormen gaat, die wat afwijken van het 'reguliere'. Zoals met veel dingen staat onbekend gelijk aan ongeliefd en dan zijn vooroordelen niet veraf. Nog erger vind ik wanneer dochterlief aan een vurige vragenronde wordt onderworpen om te 'checken' of ze wel voldoende 'leert' op school. Bah!

Enkele van die vooroordelen:

- Freinetonderwijs is eigenlijk buitengewoon onderwijs.

- Zijn dat niet de scholen waar kinderen naartoe gaan als het in het traditionele onderwijs niet meer gaat? Dus zitten die klassen dan ook niet vol met kindjes met leerproblemen?

- Het is een school voor kinderen van minder geschoolde ouders (lees: zit eigenlijk vol marginalen en crapuul) hihi sorry met deze moet ik altijd effe lachen?

- Mogen de kinderen daar niet gewoon hun goesting doen de hele dag lang?

- Zijn daar wel regels rond beleefdheid, stiptheid, discipline?

- Ze worden daar veel 'losser' gelaten en er is geen structuur aanwezig.

- De kinderen moeten er niet leren, ze kiezen alleen zelf wat ze moeten kennen.

Hahaha ben ik even blij dat geen een van bovenstaande vooroordelen effectief waar is (en denk nu eens even na: ALS dit al waar zou zijn: wie zou zijn kinderen dan naar zo'n school laten gaan??).

Dé grote vraag, die ik vandaag wil beantwoorden, is wat is het dan wél! Ik ga erg mijn best doen om objectief te blijven, maar de waarheid is natuurlijk dat onze kinderen naar een freinetschool gaan én wij daar écht heel content mee zijn! De waarheid is ook dat onze kinderen eerst naar het reguliere onderwijs gingen en we dus nu de verschillen zien. Maarrr... ik beloof mijn best te doen om wat objectief te blijven.

Krijgen de kinderen in een freinetschool ook rekenen, taal, WO...? En dit dan in dezelfde 'hoeveelheden' als het gewone onderwijs? Staan ze met andere woorden niet 'achter' op de rest?

Alle scholen in België zijn verplicht dezelfde eindtermen, ontwikkelingsdoelen en uitgangspunten te volgen! ALLEMAAL! De manier WAAROP er onderricht wordt, mag verschillen en DAT is nu net het verschil! Onze kinderen zijn dus NIET minder slim en krijgen net dezelfde dingen te leren als de anderen! Net zoals op elke school (of toch zou moeten) wordt er gekeken naar ELK kind zijn/haar talenten en capaciteiten, wat maakt dat de ene al wat beter is in taal dan de andere en de andere al wat beter in rekenen of bewegen, than again... dat is geen verschil met het traditioneel onderwijs.

Groot verschil: waar in het reguliere onderwijs meestal gewerkt wordt met methoden (dit zijn handboeken waarin de leerkrachten hun lessen halen en de bijhorende werkboeken waarin de leerlingen de oefeningen maken), gebeurt dit in het freinetonderwijs op een ervaringsgerichtere manier. Ervaringsgericht betekent: vanuit het kind zelf (amai dat is wel de enoooorm verkorte uitleg, maar daar komt het wel op neer)!

Hoe zit dit dan in de praktijk?

Onze kinderen krijgen net als alle andere leerlingen hun spellingsregels, woordenschat, grammatica... etc. aangeleerd, maar in plaats van deze in te vullen op voorgedrukte blaadjes in voorgedrukte leerboeken, moeten ze deze inoefenen door het vak 'vrije tekst'. Tijdens dit vak moeten de leerlingen zelf een onderwerp uitwerken, waarover ze willen schrijven. Op deze manier leren ze het aangeleerde toepassen in de 'werkelijke' wereld en niet alleen op voorgedrukte blaadjes. Niet voor elk kind is het even gemakkelijk om zomaar een tekst 'uit zijn duim' te zuigen, niet elk kind heeft evenveel fantasie, maar deze kinderen krijgen hier hulpmiddelen aangereikt. Ze krijgen tekstvormen waaruit ze kunnen kiezen: een krantenartikel, een reclameboodschap, een fantasieverhaal, een  verslag over iets wat ze hebben meegemaakt, een boekbespreking... de keuze is eindeloos. Een ander hulpmiddel is de 'praatdobbelsteen' waarop verschillende thema's staan, na enkele keren gooien met deze dobbelstenen, ligt hun onderwerp vast en wordt het een stuk makkelijker om aan de slag te gaan. De juffen helpen deze kinderen door te starten met een woordspin (in het midden staat een kernwoord en daar rond worden losse woorden genoteerd).

Deze teksten worden eerst in hun kladschrift genoteerd, vervolgens verbeterd door de juf met een code (zodat de leerlingen zelf de fout uit het woord moeten halen), nadien overgetypt op de computer, afgeprint én voorzien van een passende illustratie. Een illustratie is NIET: een simpel tekeningetje waarvoor ze 10 minuten tijd krijgen en thuis verder moeten afwerken, WEL: de keuze uit verschillende door de juf aangereikte technieken (sjablonen, achtergrondrollers, collagetechnieken, verschillende verven, inkt, potloden, krijt...). De bijhorende illustratie wordt dus evengoed als erg waardevol gezien!

Rekenen gebeurt in onze school op dezelfde manier als in het traditionele onderwijs: met rekenmethode en bijhorende leerblaadjes. In andere freinetscholen probeert men dit al eens te variëren door 'levend te rekenen' (dwz eveneens ervaringsgericht en niet vanuit een handboek). Dochterlief rekent dus op KRAK dezelfde manier als haar oude klasgenootjes (laat dit vooroordeel dus eveneens verdwijnen aub).

Hoe ziet een dag in een freinetklasje eruit?

Wel, ik kan natuurlijk alleen maar spreken over mijn eigen kinderen en zal het hebben over het lager onderwijs. Mijn dochter zit momenteel in het derde leerjaar en een dag ziet er gemiddeld als volgt uit:

- 's Morgens wordt er ELKE DAG gestart met het kringgesprek (opnieuw iets ERG waardevols binnen freinet). De kinderen krijgen hier de kans om iets te vertellen, te tonen, een gelezen boek voor te stellen, elk kind krijgt geregeld ook de opdracht om iets uit de actualiteit te komen voorstellen... Vaardigheden als actief luisteren, mekaar naar waarde schatten, respect tonen voor mekaar,  voor een groep praten op duidelijke en rustige manier, inleven in andere hun interesses... en ga zo maar voort worden hier actief gestimuleerd. Het zorgt ook voor een enorm hechte sfeer in de klas, want iedereen leert mekaar net iets dieper kennen en leert mekaars sterktes en zwaktes kennen en deze worden ook helemaal geaccepteerd en aanvaard! De juf heeft op dit ogenblik enkel de rol van: ondersteuner (waar nodig) én observator (kijken wat er leeft binnen de klas, welke interesses er boven komen om er later op te kunnen inspelen bij het bepalen van thema's, lees- en rekenlessen etc.). Verder wordt er tijdens dit moment een 'groepsleider' uitgekozen en iemand, die alles noteert in het kringboek (dit kringboek wordt elke dag in de gang gelegd zodat de ouders ELKE dag kunnen lezen wat er verteld geweest is)
Mooie bijkomstigheid is dat de kinderen echt leren met respect om te gaan met mekaar en mekaar niet uitlachen als ze van mekaar leren dat de ene anders in mekaar zit dan de andere! Ze gaan het zelfs voor hen opnemen! Dit heb ik al enkele keren mogen ondervinden en vind ik persoonlijk wel een groot verschil met hun vorige school.

- Vervolgens wordt de rest van de voormiddag gewijd aan taal of rekenen (ja echt hoor!! ook hier krijgen de leerlingen dus écht les! Ongelooflijk he! Ook onze kinderen moeten al eens stil op hun stoeltje zitten en luisteren naar de juf :D!).

- Het middagmaal wordt niet in een bomvolle, lawaaierige refter genuttigd, waar het OFWEL oorverdovend druk is OFWEL net geen woord mag gezegd worden, de leerlingen eten samen met hun juf gezellig in de klas. Er worden taakjes verdeeld om de drankjes rond te delen en om de klas netjes te houden.

- In de namiddag is het ofwel 'werktijd' ofwel 'stille werktijd'. De leerlingen krijgen de kans om hun taal-, reken-, WO-, vrije teksten-... af te werken én gaan op onderzoek! Onderzoekjes zijn zelfgekozen mini-projecten, die alleen of (meestal) in een klein groepje van 2 of 3 leerlingen worden uitgewerkt. Er wordt gekeken WAT ze precies te weten willen komen over hun onderwerp, HOE ze dat kunnen opzoeken (in boeken, door op uitstap te gaan, op het internet, door enquêtes af te nemen, iemand te gaan interviewen...) en gaan vervolgens aan de slag. Dit wordt uiteraard ook sterk begeleid door de juf, die stimuleert door ook vragen te stellen, die sowieso al in het leerplan staan --> de leerlingen leren dus zonder het zelf te beseffen en alle nieuwsgierigheid, leergierigheid wordt dus enkel maar geprikkeld! Vervolgens worden deze onderzoeken in fiches 'gegoten'. Voorzien van een passende foto, illustratie, kunstwerk, maquette of ...

- Vrijdagnamiddag: ofwel is het voorstellen van de projecten ofwel atelier ofwel forum.

Voorstellen van de projecten: de leerlingen vertellen aan de rest van de klas WAT ze te weten gekomen zijn over hun onderzoekje. Eigenlijk geven zij hier de WO-lesjes onder begeleiding van de juf (die de voorstelling eerst al heeft voorbereid en ingeoefend met hen). Ze stellen voor dmv filmpjes, foto's, meegebrachte materialen, een powerpoint, een zelfgemaakte poplet (animatiefilmpje dat ze op de computer maakten), een toneeltje... De rest van de klas kijkt geboeid (en dus ook weer respectvol naar mekaar toe) en is opnieuw aan het leren zonder het eigenlijk te beseffen ;-) (hihihi ze worden er daar nogal ingeluisd eh :-D). Tijdens deze voorstellingen zijn de ouders STEEDS welkom! De ouders, die willen mogen dus komen kijken en zetten zich achterin de klas.
Eerlijk is eerlijk, eerst dacht ik (mijn eigen vooroordeel dus): als kinderen zelf mogen kiezen waarover ze leren/opzoeken, ga je toch alleen maar thema's krijgen als: 'dinosaurussen, pony'kes, tv-programma's, ballerina's etc.', awel daar ben ik misschien nog het meest van al van geschrokken! We mogen er écht wel op vertrouwen dat onze kinderen ALLE nodige dosis leergierigheid in zich hebben om zich effectief te verrijken/ontwikkelen. Enkele voorbeelden van projectjes (lang niet allemaal dus) die dit jaar de revue passeerden in dochterlief haar klas: de spijsvertering, Anne Franck, het roodborstje, de oude steenkoolmijnen, waar komen de kleuren uit een regenboog vandaan, planeten, de eerste en tweede wereldoorlog, de titanic, wat is 'bloed' precies?, wat moet je doen als je een bloedneus hebt?, Moeder Theresa (ik ben dat hier niet aan het uitvinden he), hoe wordt een animatiefilm gemaakt?, hoe werken graanmolens?, hoe ongezond is frisdrank?, het Verenigd Koninkrijk, de jaguar, de zee en nog veel meer!! Ik sta nog steeds versteld wat mijn dochter soms allemaal komt te vertellen! Ik denk niet dat ik op mijn 8 jaar al enig besef had over wie Hitler geweest is, over de functie van de endeldarm, over wie Moeder Theresa was, laat staan dat ik het onderscheid had kunnen maken tussen gewervelde en ongewervelde dieren... Bovendien stopt het leren thuis niet! Waar vroeger na school de boeken TOE gingen, gaan ze nu soms nog verder op onderzoek uit (zo stelde onze zoon de vraag: hoe wordt papier eigenlijk gemaakt? En hoeveel soorten bakstenen bestaan er? --> wupakee onderzoeken die thuis gevoerd worden, zonder dat ik er ook maar iets voor moest aanmoedigen).

Na afloop krijgen alle kinderen alle fiches in hun map en de leerkracht voorziet geregeld een toets (jaja ze krijgen er ZELFS ook toetsen) over de leerstof, die je terug kan vinden in de einddoelen. (zo giet ze zelf alle onderwerpen in de tijdlijn en stelt ze bijkomende vragen, zodat deze passen binnen het leerplan).

Atelier: (en hier moet ik écht proberen objectief te blijven, want hier ben ik MEGA fan van!): Als voorbereiding op het latere beroepsleven worden er allerlei ateliers georganiseerd in de hele school (het hele gebouw wordt trouwens ook écht gebruikt en staat ter beschikking van de kinderen, zowel tijdens werktijden als tijdens ateliers als tijdens onderzoeken...). De hele school (ook de jongste kleuters) mag kiezen aan welk atelier hij/zij wil deelnemen (dit wordt uiteraard op voorhand georganiseerd en gepland). Zowel leerkrachten als ouders mogen ateliers organiseren. Dus waaruit kunnen de leerlingen zoal kiezen (en hoe meer ouders er komen helpen, hoe uitgebreider deze keuzewaaier): breien, schilderen (zelf verf leren maken), kleien, technologie, robotatelier (leren programmeren), houtatelier, bouwatelier, naaien en haken, tuinieren, bewegingsatelier, toneelatelier, dansatelier, uitstap naar het rusthuis, uitstap naar de struisvogelboerderij, paardrijden, yoga, verhalen vertellen, pizza maken, smoothies maken ... Het aanbod is elke keer weer anders en elke keer weer immens! Om de 14 dagen worden deze ateliers gehouden, zodat de kinderen een heel schooljaar lang kunnen 'proeven' van deze vaardigheden, die vaak niet bij het schoolleven geplaatst worden, maar wel des te belangrijker zijn in onze samenleving en in de échte wereld!

Forum: De hele school komt samen en sommige klassen stellen hun klasproject (de kleuters en eerste graad werkt soms nog klasonderzoeken uit waaraan de hele klas meewerkt) voor, verjaardagen van groot en oud worden gevierd en er worden schoolafspraken gemaakt of herhaald.

Verder ook nog:

 Waarin Freinetonderwijs zich ook nog onderscheid van het reguliere onderwijs:

- Bewust kleinere klasgroepen waarin ELK kind aan bod kan komen (en niet met ellebogen moet werken om zichzelf toonbaar/hoorbaar te maken)
- Een enorme ouderparticipatie: ouders zijn op elk moment van de dag welkom! Zo mogen we mee verjaardagen vieren in de kleuterklassen, mee komen helpen tijdens bijv. paasontbijt, carnavalfeest, kerstfeest, ateliers..., we mogen 's morgens bij onze kinderen op de speelplaats blijven tot de bel gaat en gaan onze kinderen 's avonds halen aan de klas zelf (zo hebben we dus ELKE dag de kans om een praatje te maken met de juf van onze kinderen), worden in de klassen uitgenodigd tijdens toneeltjes, projectvoorstellingen etc.
- Er werd dit jaar een heel (anti)pest-buddy-methode opgericht om pesten nog meer te voorkomen en genezen! Hierbij gaat er zowel aandacht naar het slachtoffer als naar de 'pester' (want ook deze heeft aandacht nodig en liefst iets meer dan enkel even 'gestraft' te worden).
- Er heerst een enorm huislijke, vertrouwelijke sfeer in de klassen en op school. Als je de directie tegenkomt in de gangen of op de speelplaats, zwaait ze je van verre al gedag en je kan ALTIJD (zelfs onaangekondigd) bij haar terecht met vragen, opmerkingen waar ook ALTIJD naar geluisterd wordt (én indien mogelijk ook iets mee gedaan wordt!). Je hebt er niet het gevoel dat er een hiërarchie heerst met bovenaan directie, dan leerkrachten en onderaan de leerlingen! Er heerst een enorm respect tussen iedereen! Van leerlingen naar leerkrachten en omgekeerd! Deze huislijke sfeer wordt ook nog eens in de hand gewerkt op allerlei manieren: de kinderen van de lagere school mogen hun pantoffels aandoen in de klas, de juffen moeten niet met 'juf' aangesproken worden (ook al doen we dat meestal uit gewoonte wel :D)... Maar toch zonder dat er een anarchie gaat heersen (uiteraard zijn er afspraken, waar iedereen zich aan dient te houden, het zou nogal schoon zijn anders :D).
- Ze proberen erg om de school als een geheel te beschouwen, waarbij de oudere kinderen de kleintjes kunnen helpen (tijdens ateliers, tijdens klasdoorbrekend werken, leerlingen van de lagere school komen voorlezen of poppenkast spelen in de kleuterklassen...).

Hoe uit zich het ervaringsgerichte nog?

Op school is er een leerlingenraad met uit elke klas enkele 'vertegenwoordigers'. Op deze raad worden allerlei vragen, opmerkingen, ideeën voorgesteld. Hier wordt echt naar geluisterd en indien mogelijk ook iets mee gedaan. (dit lukt jammer genoeg niet altijd: zo wilden de leerlingen heel graag een zwembad op de speelplaats, maar er is hen dan wel uitgelegd geweest dat dit praktisch niet haalbaar was én ook uitgelegd waarom niet :D LOL, charels!) Zo werd er onlangs op vraag van de leerlingen opnieuw een overnachting op school gepland, een carnavalsfeest georganiseerd (dat is dus niet standaard, het hangt echt van de leerlingen zelf af) en zelfs het thema van het schoolfeest wordt volledig  door de leerlingen zelf gekozen (dit jaar 'een reis rond de wereld' --> een ideetje dat dochterlief nog mee geopperd had zelfs, kan je nagaan hoe trots ze is dat mede haar idee werd uitgekozen!)

Ik vergeet nu misschien nog 101 dingen die maken dat een freinetschool een freinetschool is, maar de belangrijkste heb ik nu zeker wel opgesomd. Kernwoorden: ervaringsgericht, respect, ouderparticipatie, welbevinden! 

Dusss nogmaals: NIET de leerstof maakt het verschil wel de leerMETHODE! 

Grote wasjes, kleine wasjes...

Het is een tijdje stil geweest in blogland, maar daar zit de paasvakantie uiteraard wel voor iets tussen (lees: geen tijd). Slecht excuus? Misschien wel, maar so be it!

Ondertussen ben ik aan het experimenteren geslagen met het maken van natuurlijke verzorgmiddeltjes. Sommige onder jullie vroegen me om een aantal receptjes te delen, dus hieronder mijn voorlopig best bevonden middeltjes:

DEO:

Dit is écht de moeite! Ik ging er aanvankelijk nog vanuit dat geen enkele zelfgemaakte deo ging kunnen tippen aan de varianten uit de winkel, maar niets is minder waar. Deze deo doet wat hij hoort te doen (zweetgeurtjes weg houden), smeert gemakkelijk uit (zonder vlekken) en momenteel ook ideaal van textuur en geur énnn last but certainly not least: bevat dus uitsluitend GOEDE dingen (wat over de winkelbroertjes en -zusjes niet gezegd kan worden --> aluminium, alcohol... zijn allemaal NIET ok!):

Ik gebruikte een klein weckpotje (te koop bij ikea per drie) en vulde dit met volgend mengsel:

8 el maizena (ik heb dat zelf niet dus ik gebruikte arrowroot, maar laat dit jullie er niet van weerhouden de maizena-versie te proberen)
8 el baking soda (ik koop deze online via pit-pit.com)
6 el gesmolten kokosolie
enkele druppels etherische olie (ik gebruikte lavendel)

In een papje onder mekaar mengen en in je weckpotje doen en klaar!! Alleen een beetje uitkijken bij warmer weer, want dan wordt de kokosolie dus vloeibaar en smeerrt je deo minder makkelijk uit (ik zet hem dan even in de koelkast).

WASMIDDEL:

Zie vorige blog! Soms heb ik het gevoel dat er toch nog wat vlekken op mijn kleding zit... maar toen ik overschakelde op mijn vorig wasmiddel had ik dat eerlijk gezegd ook nog... Ik wissel nu dus een beetje af tussen het ene en het andere.

VLOERREINIGER:

Zie vorige blog! Ik gebruik mijn wasmiddel dus evengoed als vloerreiniger en hier ben ik dan weer wel supertevreden over!

WASVERZACHTER:

1 kopje baking soda
6 kopjes azijn
etherische olie

Let op! De baking soda en azijn beginnen samen enorm te bruisen, voeg de azijn daarom stapsgewijs toe en blijf. Indien je het mengsel in een plastic fles giet, laat je deze best open staan tot alles wat is uitgebruisd. Ik merk op dat er telkens een laagje baking soda naar de bodem van de fles zakt, daarom schud ik voor elk gebruik flink met de fles én draai ik vervolgens ook snel het dopje van de fles open zodat je niet plots met een kleine explosie zit :-).

SHAMPOO:

HELP!! Hier heb ik nog steeds geen absoluut goed recept voor gevonden. Ik probeerde volgend recep uit:

- 16 gr natuurzeep (dat kan olijfzeep, castillezeep... zijn, ik gebruikte een blok van weleda)
- 1l kokend water

Op zich maakte dit het haar wel schoon, maar door de moeilijk 'inkneedbare' structuur vond ik hem niet makkelijk in gebruik en gebruikte ik er bovendien weer veeeeeel meer van dan bij een gewone shampoo.
Dan heb ik een tijdje geprobeerd onze haren te wassen louter en alleen met de BLOK natuurzeep en eerlijk is eerlijk... dit werkte evengoed (iets minder gekokkerel dus).

Eigenlijk werkt het wassen met water ook best prima, ZEKER bij zoonlief met zijn prachtig dikke blonde manen!

Alleen... zucht... eerlijk is eerlijk... miste ik soms wel écht die frisse geur van pasgewassen kinderhaartjes en ben vervolgens weer in de val gestapt en opnieuw shampoo uit de winkel gekocht (shame on me!). Maar ach... alles is een leerproces, dus ik blijf voorlopig een beetje afwisselen tussen dit alles (blok zeep, geen zeep, winkelshampoo...).

Verder gebruiken we hier erg veel kokosolie voor allerlei dingen: kokosolie + wat etherische olie laten afkoelen en je kan dat gebruiken als lippenbalsem (of zalfje op bijv. muggenbeten of geschaafde knietjes). Gebruik je een antibacteriële olie zoals bijv. tea tree heb je meteen ook een ontsmettend zalfje in huis (mama's met erg jonge kindjes: tea tree is nog niet geschikt voor de allerjongsten, een alternatief is ravinsara deze is wél geschikt voor baby's en peuters!!).

Ziezo ondertussen blijf ik recepten opzoeken en uitproberen! De échte aanraders zal ik jullie niet weerhouden en kom ik nog wel posten ;-)!