... ik weet het, het is niet de eerste keer dat ik dit
onderwerp ter sprake breng, maar ik voel dat er jammer genoeg nog veel nood aan
verduidelijking heerst wanneer het over onderwijsvormen gaat, die wat afwijken
van het 'reguliere'. Zoals met veel dingen staat onbekend gelijk aan ongeliefd
en dan zijn vooroordelen niet veraf. Nog erger vind ik wanneer dochterlief aan
een vurige vragenronde wordt onderworpen om te 'checken' of ze wel voldoende
'leert' op school. Bah!
Enkele van die
vooroordelen:
- Freinetonderwijs is eigenlijk buitengewoon onderwijs.
- Zijn dat niet de scholen waar kinderen naartoe gaan als
het in het traditionele onderwijs niet meer gaat? Dus zitten die klassen dan
ook niet vol met kindjes met leerproblemen?
- Het is een school voor kinderen van minder geschoolde
ouders (lees: zit eigenlijk vol marginalen en crapuul) hihi sorry met deze moet
ik altijd effe lachen?
- Mogen de kinderen daar niet gewoon hun goesting doen de
hele dag lang?
- Zijn daar wel regels rond beleefdheid, stiptheid,
discipline?
- Ze worden daar veel 'losser' gelaten en er is geen
structuur aanwezig.
- De kinderen moeten er niet leren, ze kiezen alleen zelf
wat ze moeten kennen.
Hahaha ben ik even blij dat geen een van bovenstaande
vooroordelen effectief waar is (en denk nu eens even na: ALS dit al waar zou
zijn: wie zou zijn kinderen dan naar zo'n school laten gaan??).
Dé grote vraag, die ik vandaag wil beantwoorden, is wat is
het dan wél! Ik ga erg mijn best doen om objectief te blijven, maar de waarheid
is natuurlijk dat onze kinderen naar een freinetschool gaan én wij daar écht
heel content mee zijn! De waarheid is ook dat onze kinderen eerst naar het
reguliere onderwijs gingen en we dus nu de verschillen zien. Maarrr... ik beloof
mijn best te doen om wat objectief te blijven.
Krijgen de kinderen in
een freinetschool ook rekenen, taal, WO...? En dit dan in dezelfde
'hoeveelheden' als het gewone onderwijs? Staan ze met andere woorden niet
'achter' op de rest?
Alle scholen in België zijn verplicht dezelfde eindtermen,
ontwikkelingsdoelen en uitgangspunten te volgen! ALLEMAAL! De manier WAAROP er
onderricht wordt, mag verschillen en DAT is nu net het verschil! Onze kinderen
zijn dus NIET minder slim en krijgen net dezelfde dingen te leren als de
anderen! Net zoals op elke school (of toch zou moeten) wordt er gekeken naar
ELK kind zijn/haar talenten en capaciteiten, wat maakt dat de ene al wat beter
is in taal dan de andere en de andere al wat beter in rekenen of bewegen, than
again... dat is geen verschil met het traditioneel onderwijs.
Groot verschil: waar in het reguliere onderwijs meestal
gewerkt wordt met methoden (dit zijn handboeken waarin de leerkrachten hun
lessen halen en de bijhorende werkboeken waarin de leerlingen de oefeningen
maken), gebeurt dit in het freinetonderwijs op een ervaringsgerichtere manier.
Ervaringsgericht betekent: vanuit het kind zelf (amai dat is wel de enoooorm
verkorte uitleg, maar daar komt het wel op neer)!
Hoe zit dit dan in de
praktijk?
Onze kinderen krijgen net als alle andere leerlingen hun
spellingsregels, woordenschat, grammatica... etc. aangeleerd, maar in plaats
van deze in te vullen op voorgedrukte blaadjes in voorgedrukte leerboeken,
moeten ze deze inoefenen door het vak 'vrije tekst'. Tijdens dit vak moeten de
leerlingen zelf een onderwerp uitwerken, waarover ze willen schrijven. Op deze
manier leren ze het aangeleerde toepassen in de 'werkelijke' wereld en niet
alleen op voorgedrukte blaadjes. Niet voor elk kind is het even gemakkelijk om
zomaar een tekst 'uit zijn duim' te zuigen, niet elk kind heeft evenveel fantasie,
maar deze kinderen krijgen hier hulpmiddelen aangereikt. Ze krijgen tekstvormen
waaruit ze kunnen kiezen: een krantenartikel, een reclameboodschap, een
fantasieverhaal, een verslag over iets
wat ze hebben meegemaakt, een boekbespreking... de keuze is eindeloos. Een
ander hulpmiddel is de 'praatdobbelsteen' waarop verschillende thema's staan,
na enkele keren gooien met deze dobbelstenen, ligt hun onderwerp vast en wordt
het een stuk makkelijker om aan de slag te gaan. De juffen helpen deze kinderen
door te starten met een woordspin (in het midden staat een kernwoord en daar rond
worden losse woorden genoteerd).
Deze teksten worden eerst in hun kladschrift genoteerd,
vervolgens verbeterd door de juf met een code (zodat de leerlingen zelf de fout
uit het woord moeten halen), nadien overgetypt op de computer, afgeprint én
voorzien van een passende illustratie. Een illustratie is NIET: een simpel
tekeningetje waarvoor ze 10 minuten tijd krijgen en thuis verder moeten
afwerken, WEL: de keuze uit verschillende door de juf aangereikte technieken
(sjablonen, achtergrondrollers, collagetechnieken, verschillende verven, inkt,
potloden, krijt...). De bijhorende illustratie wordt dus evengoed als erg
waardevol gezien!
Rekenen gebeurt in onze school op dezelfde manier als in het
traditionele onderwijs: met rekenmethode en bijhorende leerblaadjes. In andere
freinetscholen probeert men dit al eens te variëren door 'levend te rekenen'
(dwz eveneens ervaringsgericht en niet vanuit een handboek). Dochterlief rekent
dus op KRAK dezelfde manier als haar oude klasgenootjes (laat dit vooroordeel
dus eveneens verdwijnen aub).
Hoe ziet een dag in
een freinetklasje eruit?
Wel, ik kan natuurlijk alleen maar spreken over mijn eigen
kinderen en zal het hebben over het lager onderwijs. Mijn dochter zit momenteel
in het derde leerjaar en een dag ziet er gemiddeld als volgt uit:
- 's Morgens wordt er ELKE DAG gestart met het kringgesprek
(opnieuw iets ERG waardevols binnen freinet). De kinderen krijgen hier de kans
om iets te vertellen, te tonen, een gelezen boek voor te stellen, elk kind
krijgt geregeld ook de opdracht om iets uit de actualiteit te komen voorstellen...
Vaardigheden als actief luisteren, mekaar naar waarde schatten, respect tonen
voor mekaar, voor een groep praten op
duidelijke en rustige manier, inleven in andere hun interesses... en ga zo maar
voort worden hier actief gestimuleerd. Het zorgt ook voor een enorm hechte
sfeer in de klas, want iedereen leert mekaar net iets dieper kennen en leert mekaars
sterktes en zwaktes kennen en deze worden ook helemaal geaccepteerd en
aanvaard! De juf heeft op dit ogenblik enkel de rol van: ondersteuner (waar
nodig) én observator (kijken wat er leeft binnen de klas, welke interesses er
boven komen om er later op te kunnen inspelen bij het bepalen van thema's,
lees- en rekenlessen etc.). Verder wordt er tijdens dit moment een
'groepsleider' uitgekozen en iemand, die alles noteert in het kringboek (dit
kringboek wordt elke dag in de gang gelegd zodat de ouders ELKE dag kunnen
lezen wat er verteld geweest is)
Mooie bijkomstigheid is dat de kinderen echt leren met respect om te gaan met mekaar en mekaar niet uitlachen als ze van mekaar leren dat de ene anders in mekaar zit dan de andere! Ze gaan het zelfs voor hen opnemen! Dit heb ik al enkele keren mogen ondervinden en vind ik persoonlijk wel een groot verschil met hun vorige school.
Mooie bijkomstigheid is dat de kinderen echt leren met respect om te gaan met mekaar en mekaar niet uitlachen als ze van mekaar leren dat de ene anders in mekaar zit dan de andere! Ze gaan het zelfs voor hen opnemen! Dit heb ik al enkele keren mogen ondervinden en vind ik persoonlijk wel een groot verschil met hun vorige school.
- Vervolgens wordt de rest van de voormiddag gewijd aan taal
of rekenen (ja echt hoor!! ook hier krijgen de leerlingen dus écht les!
Ongelooflijk he! Ook onze kinderen moeten al eens stil op hun stoeltje zitten
en luisteren naar de juf :D!).
- Het middagmaal wordt niet in een bomvolle, lawaaierige
refter genuttigd, waar het OFWEL oorverdovend druk is OFWEL net geen woord mag
gezegd worden, de leerlingen eten samen met hun juf gezellig in de klas. Er
worden taakjes verdeeld om de drankjes rond te delen en om de klas netjes te
houden.
- In de namiddag is het ofwel 'werktijd' ofwel 'stille
werktijd'. De leerlingen krijgen de kans om hun taal-, reken-, WO-, vrije
teksten-... af te werken én gaan op onderzoek! Onderzoekjes zijn zelfgekozen
mini-projecten, die alleen of (meestal) in een klein groepje van 2 of 3
leerlingen worden uitgewerkt. Er wordt gekeken WAT ze precies te weten willen
komen over hun onderwerp, HOE ze dat kunnen opzoeken (in boeken, door op
uitstap te gaan, op het internet, door enquêtes af te nemen, iemand te gaan
interviewen...) en gaan vervolgens aan de slag. Dit wordt uiteraard ook sterk
begeleid door de juf, die stimuleert door ook vragen te stellen, die sowieso al
in het leerplan staan --> de leerlingen leren dus zonder het zelf te
beseffen en alle nieuwsgierigheid, leergierigheid wordt dus enkel maar
geprikkeld! Vervolgens worden deze onderzoeken in fiches 'gegoten'. Voorzien
van een passende foto, illustratie, kunstwerk, maquette of ...
- Vrijdagnamiddag: ofwel is het voorstellen van de projecten
ofwel atelier ofwel forum.
Voorstellen van de projecten: de leerlingen vertellen
aan de rest van de klas WAT ze te weten gekomen zijn over hun onderzoekje.
Eigenlijk geven zij hier de WO-lesjes onder begeleiding van de juf (die de
voorstelling eerst al heeft voorbereid en ingeoefend met hen). Ze stellen voor
dmv filmpjes, foto's, meegebrachte materialen, een powerpoint, een zelfgemaakte
poplet (animatiefilmpje dat ze op de computer maakten), een toneeltje... De
rest van de klas kijkt geboeid (en dus ook weer respectvol naar mekaar toe) en
is opnieuw aan het leren zonder het eigenlijk te beseffen ;-) (hihihi ze worden
er daar nogal ingeluisd eh :-D). Tijdens deze voorstellingen zijn de ouders
STEEDS welkom! De ouders, die willen mogen dus komen kijken en zetten zich
achterin de klas.
Eerlijk is eerlijk, eerst dacht ik (mijn eigen vooroordeel dus): als kinderen zelf mogen kiezen waarover ze leren/opzoeken, ga je toch alleen maar thema's krijgen als: 'dinosaurussen, pony'kes, tv-programma's, ballerina's etc.', awel daar ben ik misschien nog het meest van al van geschrokken! We mogen er écht wel op vertrouwen dat onze kinderen ALLE nodige dosis leergierigheid in zich hebben om zich effectief te verrijken/ontwikkelen. Enkele voorbeelden van projectjes (lang niet allemaal dus) die dit jaar de revue passeerden in dochterlief haar klas: de spijsvertering, Anne Franck, het roodborstje, de oude steenkoolmijnen, waar komen de kleuren uit een regenboog vandaan, planeten, de eerste en tweede wereldoorlog, de titanic, wat is 'bloed' precies?, wat moet je doen als je een bloedneus hebt?, Moeder Theresa (ik ben dat hier niet aan het uitvinden he), hoe wordt een animatiefilm gemaakt?, hoe werken graanmolens?, hoe ongezond is frisdrank?, het Verenigd Koninkrijk, de jaguar, de zee en nog veel meer!! Ik sta nog steeds versteld wat mijn dochter soms allemaal komt te vertellen! Ik denk niet dat ik op mijn 8 jaar al enig besef had over wie Hitler geweest is, over de functie van de endeldarm, over wie Moeder Theresa was, laat staan dat ik het onderscheid had kunnen maken tussen gewervelde en ongewervelde dieren... Bovendien stopt het leren thuis niet! Waar vroeger na school de boeken TOE gingen, gaan ze nu soms nog verder op onderzoek uit (zo stelde onze zoon de vraag: hoe wordt papier eigenlijk gemaakt? En hoeveel soorten bakstenen bestaan er? --> wupakee onderzoeken die thuis gevoerd worden, zonder dat ik er ook maar iets voor moest aanmoedigen).
Eerlijk is eerlijk, eerst dacht ik (mijn eigen vooroordeel dus): als kinderen zelf mogen kiezen waarover ze leren/opzoeken, ga je toch alleen maar thema's krijgen als: 'dinosaurussen, pony'kes, tv-programma's, ballerina's etc.', awel daar ben ik misschien nog het meest van al van geschrokken! We mogen er écht wel op vertrouwen dat onze kinderen ALLE nodige dosis leergierigheid in zich hebben om zich effectief te verrijken/ontwikkelen. Enkele voorbeelden van projectjes (lang niet allemaal dus) die dit jaar de revue passeerden in dochterlief haar klas: de spijsvertering, Anne Franck, het roodborstje, de oude steenkoolmijnen, waar komen de kleuren uit een regenboog vandaan, planeten, de eerste en tweede wereldoorlog, de titanic, wat is 'bloed' precies?, wat moet je doen als je een bloedneus hebt?, Moeder Theresa (ik ben dat hier niet aan het uitvinden he), hoe wordt een animatiefilm gemaakt?, hoe werken graanmolens?, hoe ongezond is frisdrank?, het Verenigd Koninkrijk, de jaguar, de zee en nog veel meer!! Ik sta nog steeds versteld wat mijn dochter soms allemaal komt te vertellen! Ik denk niet dat ik op mijn 8 jaar al enig besef had over wie Hitler geweest is, over de functie van de endeldarm, over wie Moeder Theresa was, laat staan dat ik het onderscheid had kunnen maken tussen gewervelde en ongewervelde dieren... Bovendien stopt het leren thuis niet! Waar vroeger na school de boeken TOE gingen, gaan ze nu soms nog verder op onderzoek uit (zo stelde onze zoon de vraag: hoe wordt papier eigenlijk gemaakt? En hoeveel soorten bakstenen bestaan er? --> wupakee onderzoeken die thuis gevoerd worden, zonder dat ik er ook maar iets voor moest aanmoedigen).
Na afloop krijgen alle kinderen alle fiches in hun map en de
leerkracht voorziet geregeld een toets (jaja ze krijgen er ZELFS ook toetsen) over
de leerstof, die je terug kan vinden in de einddoelen. (zo giet ze zelf alle
onderwerpen in de tijdlijn en stelt ze bijkomende vragen, zodat deze passen
binnen het leerplan).
Atelier: (en hier moet ik écht proberen objectief te
blijven, want hier ben ik MEGA fan van!): Als voorbereiding op het latere
beroepsleven worden er allerlei ateliers georganiseerd in de hele school (het
hele gebouw wordt trouwens ook écht gebruikt en staat ter beschikking van de
kinderen, zowel tijdens werktijden als tijdens ateliers als tijdens onderzoeken...).
De hele school (ook de jongste kleuters) mag kiezen aan welk atelier hij/zij
wil deelnemen (dit wordt uiteraard op voorhand georganiseerd en gepland). Zowel
leerkrachten als ouders mogen ateliers organiseren. Dus waaruit kunnen de
leerlingen zoal kiezen (en hoe meer ouders er komen helpen, hoe uitgebreider
deze keuzewaaier): breien, schilderen (zelf verf leren maken), kleien,
technologie, robotatelier (leren programmeren), houtatelier, bouwatelier,
naaien en haken, tuinieren, bewegingsatelier, toneelatelier, dansatelier,
uitstap naar het rusthuis, uitstap naar de struisvogelboerderij, paardrijden, yoga,
verhalen vertellen, pizza maken, smoothies maken ... Het aanbod is elke keer
weer anders en elke keer weer immens! Om de 14 dagen worden deze ateliers
gehouden, zodat de kinderen een heel schooljaar lang kunnen 'proeven' van deze
vaardigheden, die vaak niet bij het schoolleven geplaatst worden, maar wel des
te belangrijker zijn in onze samenleving en in de échte wereld!
Forum: De hele school komt samen en sommige klassen
stellen hun klasproject (de kleuters en eerste graad werkt soms nog
klasonderzoeken uit waaraan de hele klas meewerkt) voor, verjaardagen van groot
en oud worden gevierd en er worden schoolafspraken gemaakt of herhaald.
Verder ook nog:
Waarin
Freinetonderwijs zich ook nog onderscheid van het reguliere onderwijs:
- Bewust kleinere klasgroepen waarin ELK kind aan bod kan
komen (en niet met ellebogen moet werken om zichzelf toonbaar/hoorbaar te
maken)
- Een enorme ouderparticipatie: ouders zijn op elk moment van de dag welkom! Zo mogen we mee verjaardagen vieren in de kleuterklassen, mee komen helpen tijdens bijv. paasontbijt, carnavalfeest, kerstfeest, ateliers..., we mogen 's morgens bij onze kinderen op de speelplaats blijven tot de bel gaat en gaan onze kinderen 's avonds halen aan de klas zelf (zo hebben we dus ELKE dag de kans om een praatje te maken met de juf van onze kinderen), worden in de klassen uitgenodigd tijdens toneeltjes, projectvoorstellingen etc.
- Er werd dit jaar een heel (anti)pest-buddy-methode opgericht om pesten nog meer te voorkomen en genezen! Hierbij gaat er zowel aandacht naar het slachtoffer als naar de 'pester' (want ook deze heeft aandacht nodig en liefst iets meer dan enkel even 'gestraft' te worden).
- Er heerst een enorm huislijke, vertrouwelijke sfeer in de klassen en op school. Als je de directie tegenkomt in de gangen of op de speelplaats, zwaait ze je van verre al gedag en je kan ALTIJD (zelfs onaangekondigd) bij haar terecht met vragen, opmerkingen waar ook ALTIJD naar geluisterd wordt (én indien mogelijk ook iets mee gedaan wordt!). Je hebt er niet het gevoel dat er een hiërarchie heerst met bovenaan directie, dan leerkrachten en onderaan de leerlingen! Er heerst een enorm respect tussen iedereen! Van leerlingen naar leerkrachten en omgekeerd! Deze huislijke sfeer wordt ook nog eens in de hand gewerkt op allerlei manieren: de kinderen van de lagere school mogen hun pantoffels aandoen in de klas, de juffen moeten niet met 'juf' aangesproken worden (ook al doen we dat meestal uit gewoonte wel :D)... Maar toch zonder dat er een anarchie gaat heersen (uiteraard zijn er afspraken, waar iedereen zich aan dient te houden, het zou nogal schoon zijn anders :D).
- Ze proberen erg om de school als een geheel te beschouwen, waarbij de oudere kinderen de kleintjes kunnen helpen (tijdens ateliers, tijdens klasdoorbrekend werken, leerlingen van de lagere school komen voorlezen of poppenkast spelen in de kleuterklassen...).
- Een enorme ouderparticipatie: ouders zijn op elk moment van de dag welkom! Zo mogen we mee verjaardagen vieren in de kleuterklassen, mee komen helpen tijdens bijv. paasontbijt, carnavalfeest, kerstfeest, ateliers..., we mogen 's morgens bij onze kinderen op de speelplaats blijven tot de bel gaat en gaan onze kinderen 's avonds halen aan de klas zelf (zo hebben we dus ELKE dag de kans om een praatje te maken met de juf van onze kinderen), worden in de klassen uitgenodigd tijdens toneeltjes, projectvoorstellingen etc.
- Er werd dit jaar een heel (anti)pest-buddy-methode opgericht om pesten nog meer te voorkomen en genezen! Hierbij gaat er zowel aandacht naar het slachtoffer als naar de 'pester' (want ook deze heeft aandacht nodig en liefst iets meer dan enkel even 'gestraft' te worden).
- Er heerst een enorm huislijke, vertrouwelijke sfeer in de klassen en op school. Als je de directie tegenkomt in de gangen of op de speelplaats, zwaait ze je van verre al gedag en je kan ALTIJD (zelfs onaangekondigd) bij haar terecht met vragen, opmerkingen waar ook ALTIJD naar geluisterd wordt (én indien mogelijk ook iets mee gedaan wordt!). Je hebt er niet het gevoel dat er een hiërarchie heerst met bovenaan directie, dan leerkrachten en onderaan de leerlingen! Er heerst een enorm respect tussen iedereen! Van leerlingen naar leerkrachten en omgekeerd! Deze huislijke sfeer wordt ook nog eens in de hand gewerkt op allerlei manieren: de kinderen van de lagere school mogen hun pantoffels aandoen in de klas, de juffen moeten niet met 'juf' aangesproken worden (ook al doen we dat meestal uit gewoonte wel :D)... Maar toch zonder dat er een anarchie gaat heersen (uiteraard zijn er afspraken, waar iedereen zich aan dient te houden, het zou nogal schoon zijn anders :D).
- Ze proberen erg om de school als een geheel te beschouwen, waarbij de oudere kinderen de kleintjes kunnen helpen (tijdens ateliers, tijdens klasdoorbrekend werken, leerlingen van de lagere school komen voorlezen of poppenkast spelen in de kleuterklassen...).
Hoe uit zich het
ervaringsgerichte nog?
Op school is er een leerlingenraad met uit elke klas enkele
'vertegenwoordigers'. Op deze raad worden allerlei vragen, opmerkingen, ideeën
voorgesteld. Hier wordt echt naar geluisterd en indien mogelijk ook iets mee
gedaan. (dit lukt jammer genoeg niet altijd: zo wilden de leerlingen heel graag
een zwembad op de speelplaats, maar er is hen dan wel uitgelegd geweest dat dit
praktisch niet haalbaar was én ook uitgelegd waarom niet :D LOL, charels!) Zo
werd er onlangs op vraag van de leerlingen opnieuw een overnachting op school
gepland, een carnavalsfeest georganiseerd (dat is dus niet standaard, het hangt
echt van de leerlingen zelf af) en zelfs het thema van het schoolfeest wordt
volledig door de leerlingen zelf gekozen
(dit jaar 'een reis rond de wereld' --> een ideetje dat dochterlief nog mee
geopperd had zelfs, kan je nagaan hoe trots ze is dat mede haar idee werd
uitgekozen!)
Ik vergeet nu misschien nog 101 dingen die maken dat een
freinetschool een freinetschool is, maar de belangrijkste heb ik nu zeker wel
opgesomd. Kernwoorden: ervaringsgericht, respect, ouderparticipatie, welbevinden!
Dusss nogmaals: NIET de leerstof maakt het verschil wel de
leerMETHODE!
Geen opmerkingen:
Een reactie posten